اختلاف شیعه و سنی در باب وضو

علت اختلاف شیعه واهل سنت در وضو چیست ؟

اختلاف شیعه و اهل سنت در این مسائل به اختلاف در مبانیاستنباط احکام دینی بر می گردد.هر یک از مذاهب فقهى اسلامى براى استنباط احکامدین، از یکسرى اصول و مبانى بهره می گیرند. طبیعى است که اگر در اصول، مبانى ومنابع استنباط با هم اختلاف داشته باشند، نتیجه و ره آورد استنباط ها متفاوت خواهدشد. بسیارى از اختلافات فقهى شیعه و سنی،‌ ریشه در تفاوت دیدگاه ها در اصول ومبانى استنباط دارد، مثلا‍ً اهل سنت افزون بر قرآن و سنت پیامبر(ص) به سنت صحابه وگاهى به سنت تابعین ارزش مى دهند،‌ ولى شیعه افزون بر قرآن و سنت پیامبر (ص)، بهسنت اهل بیت پیامبر(ص) بها مى دهند و سنت صحابه را اگر مستند به سنّت پیامبرنباشد، به عنوان منبع شرعى نمى پذیرند.

برخى از اختلافات فقهى ریشه در همین نکته دارد. اختلاف دروضو هم از همین نوع است. شیعیان با تمسک به حدیث ثقلین، به اهل بیت و امامانمعصوم(ع) مراجعه مى کنند و احکام شرعى خویش را فرا مى گیرند، امّا اهل سنّت اینچنین عمل نمی کنند.
در زمان خلفا به ویژه خلیفة دوم (عمر) ت جلوگیرى از نشر حدیث رواج داشت وخلفاى بعدى تا زمان عمر بن عبدالعزیز، همین ت را در پیش گرفتند که سرانجامبسیارى از روایت هاى پیامبر اسلام(ص) و حوادث صدر اسلام به فراموشى سپرده شد و نسلهاى بعدى نسبت به آن بیگانه شدند. زین پس شیعیان با مراجعه به امامان معصوم(ع)توانستند سنت فراموش شده پیامبر(ص) را دریابند و آن را سرمشق زندگى خویش قراردهند؛ به عنوان مثالدر مورد وضو: امام باقر(ع) در این راستا ظرف آبى برداشت و بهوضو پرداخت و فرمود: پیامبر (ص) چنین وضو مى ساخت.(1)
کیفیت وضوى اهل سنت به جهت تفسیرى است که ایشان از آیه "فاغسلوا وجوهکم وایدیکم الى المرافق" (2) دارند.
ظاهر معناى آیه چنین است که صورت و دست‏ها را تا آرنج بشویید. اهل سنت از کلمه"الى" خیال مى‏کنند که آیه مى‏گوید دست‏ها را از سرانگشتان به طرف آرنجبشویید، ولى با اندکى دقّت روشن مى‏شود که کلمه "الى" تنها براى بیانحدّ شستن است، نه کیفیّت شستن.
توضیح: آیه درست به آن مى‏ماند که انسان به کارگرى سفارش مى‏کند دیوار اتاق را ازکف تا یک متر رنگ کند. بدیهى است منظور این نیست که دیوار از پایین به بالا رنگشود، بلکه منظور این است که این مقدار باید رنگ شود، نه بیشتر و نه کمتر. بنابراینفقط مقدارى از دست که باید شسته شود، در آیه ذکر شده ، اما کیفیت آن در سنت پیامبر(که به وسیله اهل بیت به ما رسیده) آمده است و آن شستن آرنج است به طرف سرانگشتان.(3)
البته مذاهب چهارگانه اهل سنت، شستن دست هنگام وضو از سر انگشتان تا آرنج را واجبنمى‏دانند و مى‏گویند بهتر است که بدین طریق وضو گرفته شود.
امامیه(شیعه) گفته‏اند: از آرنج واجب است و عکس آن باطل است، هم چنان که مقدّمداشتن دست راست بر چپ واجب است. باقى مذاهب گفته‏اند: شستن آن‏ها به هر طریقى کهباشد، واجب بوده و تقدیم دست راست و شروع از انگشتان تا آرنج افضل است؛ (4) یعنىثواب بیشترى دارد.
شستن پا به جاى مسح که میان اهل سنت رواج دارد، تفسیر خاصى است که از ادامه همانآیه ارائه داده‏اند. به نظر آنها کلمه "ارجلکم" (پاها) بر"وجوهکم" (صورتها) عطف شده و باید مانند آن شسته شود، اما شیعه معتقداست این کلمه بعد از کلمه رؤوس (سرها) ذکر شده و عطف به آن است و باید پاها رامانند سر مسح کنید.
در هر حال اختلاف عمل در مذاهب اسلامى ناشى از اختلاف برداشت و فهم متفاوت از آیاتبوده و سنت پیامبر را هر دو گروه طبق عقیده خود مى‏دانند، اما شیعه افتخار دارد کهپیرو ائمه اطهار بوده و پیشوایان معصوم(ع) از آیات الهى و روش و سنت و گفتار رسولخدا(ص) آگاه‏تر بوده و درست‏تر تفسیر مى‏کنند.
و همان گونه که بیان شد در روایات ائمه(ع) بیان شده که روش وضوى پیامبر(ص) به روششیعه بوده است.
در مورد نماز نیز فرق هایی بین شیعه و سنی هست مانند مسئله دست بسته بودن (تکفیر ویا تکتّف) در حال نمازکه اهل سنت انجام می دهند، از زمان خلیفه دوم مرسوم شد و ازبدعت هاى ایشان است . در زمان پیامبر و خلیفه اول این طور نماز می خواندند هنگامىکه اسیران جنگى ایرانى بر عمر وارد شدند، همین کار را کردند. عمر از این کار خوششآمد و گفت : خوب است در نماز در برابر پروردگار همین کار را بکنیم . اما شیعه باتوجه به روایات امامان معصوم آن را درست نمی داند.
امام باقر(ع) فرمود: و علیک بالاقبال على صلاتک . قال : ولا تکفّر فانّما یصنعذلک المجوس؛ بر تو باد به توجه قلبى بر نمازت . و دست بر روى دست در حال نمازنگذار، زیرا این کار مجوس است.(5)
بنابر این به عقیده شیعه این نحو نماز خواندن درست نیست وتکفیر یکى از مبطلات نمازاست، زیرا بدعت در دین محسوب می شود.پیامبر(ص)فرمود: صلّوا کما رأیتمونى أصلى ؛همانطور که من نماز مى خوانم نماز بخوانید. پیامبر و اصحاب دست بسته نمى خواندند.

منابع و مآخذ :

http://www.tebyan.net/Religion_Thoughts/Articles/TheInfallibles/HazartAli/2008/12/16/81090.html

http://www.tahoorkotob.com/docs/6a3380696.php

http://www.mahmood20062.blogfa.com/post-76.aspx

http://www.askquran.ir/showthread.php?t=661

http://ahkam1.persianblog.ir/post/232/

هشتم شوال سالروز تخریب قبور ائمه بقیع* نگـاهـی به تـاریخچه قـبـرستان بـقیـع /تصویر بارگاه ملكوتی ائمه بقیع (ع) قبل از تخریب/

تاریخچه حجاب بوسیله «چادر» در ایران

شهیده ناهید فاتحی کرجو